Politieschool levert geen integere inspecteurs af
24 SEPTEMBER 2014 | Nikolas Vanhecke
Bron: De Standaard, 24/09/2014, http://www.standaard.be/cnt/dmf20140923_01284438Politierekruten leren nauwelijks hoe ze best reageren wanneer ze voor een moreel dilemma staan. Onder meer daardoor zijn sommigen bereid wangedrag van collega’s te verzwijgen, leert een doctoraat van de KU Leuven.
Zeker als het over het gebruik van geweld gaat, staan politiemensen vaak voor een moreel dilemma.
Elk jaar studeren meer dan duizend jonge inspecteurs af aan de provinciale politiescholen. Ondanks die opleiding van een jaar zijn ze onvoldoende voorbereid op morele dilemma’s waar ze in het veld mee worden geconfronteerd. De afweging maken tussen de bescherming van een collega die buiten de lijntjes kleurt en integer te werk gaan, kan daardoor uitdraaien op de eerste optie.
Een voorbeeld: twee politiemannen zijn samen op patrouille met hun combi. Omdat een auto voor hen vreemde bewegingen maakt, houden ze die tegen en laten ze de twee inzittenden uitstappen. Als de bestuurder de koffer opendoet, zien ze dat er wapens in liggen. Maar dan zetten de twee verdachten het op een lopen. Een van de twee kunnen ze vatten. Voor ze met hem naar het politiekantoor rijden, geeft een politieman hem schoppen in de maag en vraagt hij de naam van de verdachte die is gaan lopen. Uiteindelijk biecht de kompaan die naam op, waardoor ze alletwee kunnen worden ingerekend.
‘In theorie moet de politieman die getuige was van het geweld dat melden. Maar omdat het om een collega gaat, is dat niet evident, en komt de inspecteur voor een moreel dilemma te staan’, zegt Annelies De Schrijver, die als criminologe aan de KU Leuven onderzocht hoe integriteit bij jonge politie-inspecteurs zich ontwikkelt. Daarvoor ondervroeg ze ruim vierhonderd rekruten (verspreid over zes scholen) op verschillende momenten tijdens hun opleiding en stage. Een aantal onder hen werd ook apart geïnterviewd.
Mensenrechten
Uit haar doctoraat blijkt dat tijdens de opleiding tot inspecteur de aandacht voor integriteit beperkt is. Elke school heeft het vak deontologie, maar daarmee houdt het vaak op. Het maakt slechts een zeer klein deel uit van het opleidingsjaar: tussen de acht en de veertien uren in totaal. De invulling van het vak verschilt ook zeer sterk. Er zijn docenten die weinig meer overbrengen dan een theoretische opsomming van de tientallen punten uit de deontologische code van de politie, zoals respect hebben voor de mensenrechten of geen ongepast geweld gebruiken.
‘Tijdens de opleiding neemt de kennis van de regels over integriteit uiteraard toe’, zegt De Schrijver. ‘Maar de vaardigheden die gepaard gaan met reageren op morele dilemma’s veranderen nauwelijks nog bij de rekruten. Dat komt doordat er tijdens de opleiding weinig aandacht voor is. Er was bij de zes onderzochte scholen slechts één die een praktisch gerichte training rond dilemma’s had. Zelfs die sprong er niet bovenuit.’
Alcohol- of drugsgebruik
Onder meer door die gebrekkige voorbereiding is een aantal jonge politie-inspecteurs bereid om fout gedrag van collega’s te verzwijgen, bijvoorbeeld over alcohol- of drugsgebruik.
‘Er spelen daarnaast wel nog andere factoren een rol’, zegt De Schrijver. ‘Tijdens de opleiding krijgen de aspirant-politiemensen met van alles te maken. De boodschap die ze in de lessen deontologie hebben gekregen, maakt daar slechts een klein deel van uit.’
‘Politiemensen zijn vaak per twee op pad, hebben de ruimte om zelf beslissingen te nemen en werken soms op privéplaatsen. Ze zijn voor hun morele beslissingen sterk van zichzelf afhankelijk. Daarom moet de opleiding deontologie beter.’
Iemand die bepaalde positieve of negatieve ervaringen wil delen (i.v.m. opleiding)?